Enerjiya Bayê Çi ye?
Mirovan bi hezaran salan e hêza bayê bi kar anîne. Bayê qeyikan li ser Çemê Nîlê ajotiye, av pompe kiriye û genim hûr kiriye, piştgiriya hilberîna xwarinê kiriye û gelek tiştên din. Îro, enerjiya kînetîk û hêza herikîna hewayê ya xwezayî ya bi navê bayê di pîvanek mezin de tê bikar anîn da ku elektrîkê çêbike. Turbînek bayê ya deryayî ya yekane ya nûjen dikare ji 8 megawat (MW) zêdetir enerjiyê hilberîne, ku têra wê dike ku nêzîkî şeş malan ji bo salekê bi paqijî elektrîkê peyda bike. Parkên bayê yên deryayî bi sedan megawat hilberînin, ku enerjiya bayê dike yek ji çavkaniyên enerjiyê yên herî erzan, paqij û bi hêsanî peyda li ser gerstêrkê.
Hêza bayê çavkaniya enerjiya nûjenkirî ya herî erzan e û îro li Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê çavkaniya herî mezin a enerjiya nûjenkirî ye. Nêzîkî 60,000 turbînên bayê hene ku kapasîteya wan bi tevahî 105,583 megawatt (MW) ye. Ev ji bo dabînkirina elektrîkê ji 32 mîlyon malan bes e!
Ji bilî ku di dabînkirina enerjiya me de roleke girîng dilîzin, çareseriyên enerjiya bayê di heman demê de alîkariya şîrketên bazirganî dikin ku armanc û erkên xwe yên ji bo enerjiya paqij û pêbawer ên nûjenkirî bi cih bînin.
Awantajên Enerjiya Bayê:
- Turbînên bayê bi gelemperî di nav kêmtirî salekê de berdêla karbona jiyana xwe ya têkildarî bicihkirina wan didin, berî ku heta 30 salan hilberîna elektrîkê ya hema bêje bê karbon peyda bikin.
- Enerjiya bayê dibe alîkar ku emîsyonên karbondîoksîtê kêm bike - di sala 2018an de, wê 201 milyon ton metrîk emîsyonên C02 ji holê rakir.
- Enerjiya bayê dahata bacê ji bo civakên ku projeyan li dar dixin peyda dike. Bo nimûne, dayîna bacên eyalet û herêmî ji projeyên bayê li Teksasê bi tevahî 237 milyon dolar bû.
- Pîşesaziya bayê, bi taybetî di dema avakirinê de, piştgiriyê dide afirandina kar. Pîşesaziyê di sala 2018an de li seranserê Dewletên Yekbûyî piştgirî da 114,000 kar.
- Enerjiya bayê çavkaniyek dahatiyê ya domdar û temamker peyda dike: Projeyên bayê her sal zêdetirî 1 mîlyar dolar didin hikûmetên eyalet û herêmî û xwediyên erdên taybet.
Projeyek Enerjiya Bayê Çawa Dixuye?
Projeyek an jî çewlika bayê behsa hejmareke mezin ji turbînên bayê dike ku nêzîkî hev hatine çêkirin û mîna santralek elektrîkê dixebitin, elektrîkê dişînin şebekeyê.
Projeya Frontier Wind power I li Kay County, Okla., ji sala 2016an vir ve dixebite û bi projeya Frontier Wind power II tê berfirehkirin. Dema ku temam bibin, Frontier I û II dê bi tevahî 550 megawatt enerjiya bayê hilberînin - ku ji bo dabînkirina elektrîkê ya 193,000 malan têrê dike.
Turbînên Bayê Çawa Dixebitin?
Hêz bi rêya turbînên bayê yên zivirî tê hilberandin ku enerjiya kînetîk a hewaya tevgerbar bikar tînin, ku ew vediguhere elektrîkê. Fikra bingehîn ew e ku turbînên bayê pereyan bikar tînin da ku potansiyel û enerjiya kînetîk a bayê berhev bikin. Ba pereyan dizivirîne, ku rotorek dizivirîne ku bi jeneratorekê ve girêdayî ye da ku enerjiya elektrîkê çêbike.
Piraniya turbînên bayê çar beşên bingehîn hene:
- Pîl bi navikekê ve girêdayî ne, ku dema ku pîl dizivirin dizivire. Pîl û navik bi hev re rotorê çêdikin.
- Nasel qutiya guhêrbar, jenerator û pêkhateyên elektrîkê dihewîne.
- Birc perên rotorê û alavên nifşkirinê li jor erdê digire.
- Bingehek turbînê li ser erdê di cîhê xwe de digire.
Cureyên Turbînên Bayê:
Turbînên mezin û biçûk, li gorî arasteya rotorê, dikevin du kategoriyên bingehîn: turbînên bi eksena horizontî û turbînên bi eksena vertîkal.
Turbînên bi eksena horizontal îro cureyê turbîna bayê yê herî zêde tê bikaranîn in. Ev cure turbîn dema ku hêza bayê tê xeyalkirin tê bîra mirov, bi perên ku pir dişibin perwaneya balafirê. Piraniya van turbînan sê per hene, û turbîn çiqas dirêjtir û per dirêjtir be, bi gelemperî ewqas elektrîk zêdetir tê hilberandin.
Turbînên bi eksena vertîkal ji perwaneya balafirê bêtir dişibin motorekî lêdana hêkan. Perçeyên van turbînan hem li jor û hem jî li jêrê rotorekî vertîkal ve girêdayî ne. Ji ber ku turbînên bi eksena vertîkal bi qasî hevtayên xwe yên horizontal baş performansê nîşan nadin, ev îro pir kêmtir têne bikaranîn.
Turbînek Çiqas Elektrîkê Çêdike?
Ew girêdayî ye. Mezinahiya turbînê û leza bayê ku di nav perrên rotorê re derbas dibe diyar dike ka çiqas elektrîk tê hilberandin.
Di deh salên dawî de, turbînên bayê dirêjtir bûne, ev yek jî rê dide ku perên wan dirêjtir bibin û şiyana sûdwergirtina ji çavkaniyên bayê yên çêtir ên li bilindahiyên bilindtir hene.
Ji bo ku em tiştan di perspektîfekê de bi cîh bikin: Turbîneke bayê bi qasî 1 megawatt hêz dikare her sal ji bo nêzîkî 300 malan enerjiya paqij hilberîne. Turbînên bayê yên ku li zeviyên bayê yên li ser erdê têne bikar anîn bi gelemperî ji 1 heta nêzîkî 5 megawatt hilberînin. Ji bo ku piraniya turbînên bayê yên mezinahîya karûbar dest bi hilberîna elektrîkê bikin, bi gelemperî hewce ye ku leza bayê bi qasî 9 mîl di saetekê de an jî zêdetir be.
Her cure turbîna bayê dikare di nav rêzek leza bayê de, pir caran di navbera 30 û 55 mîl di saetê de, elektrîka xwe ya herî zêde hilberîne. Lêbelê, heke bayê kêmtir lê bide, hilberîn bi gelemperî bi rêjeyek eksponansiyel kêm dibe li şûna ku bi tevahî raweste. Mînakî, heke leza bayê nîvî bibe, mîqdara enerjiya ku tê hilberandin bi qasî heşt carî kêm dibe.
Ma Divê Hûn Çareseriyên Enerjiya Bayê Bifikirin?
Hilberîna enerjiya bayê di nav hemû çavkaniyên enerjiyê de yek ji wan çavkaniyên karbonê yên herî biçûk e. Ew di pêşeroja dabînkirina enerjiyê ya neteweya me de roleke girîng dilîze, piştgirî dide veguherîna enerjiyê ya cîhana me û daxwaza zêde ya ji bo çavkaniyên enerjiya domdar.
Ba jî yek ji baştirîn rêbazan e ji bo şîrket, zanîngeh, bajar, xizmetguzarî û rêxistinên din da ku bi lez û bez biguherin enerjiya bê emîsyon. Peymanek kirîna hêzê ya virtual (VPPA) dikare ji bo 10 heta 25 salan bi deh heta bi sedan megawat elektrîka net a sifir misoger bike. Piraniya peymanan jî qutiya zêdebûnê nîşan didin, ku tê vê wateyê ku çavkaniya enerjiya paqij a net a nû çavkaniyên enerjiyê yên potansiyel ên kevintir û yên ku emîsyonên wan bilindtir in, digire.
Cihê Herî Baş Ji Bo Projeyek Enerjiya Bayê Çi ye?
Şeş xalên bingehîn ji bo projeyên enerjiya bayê hene:
- Hebûna bayê û cihên xwestî
- Bandora jîngehê
- Têketina civakê û pêdiviya herêmî ji bo hilberîna enerjiya nûjenkirî
- Polîtîkayên erênî li ser astên eyalet û federal
- Berdestbûna erdê
- Mimkun e ku bi tora elektrîkê ve were girêdan
Mîna projeyên fotovoltaîk ên rojê yên bazirganî, divê destûrname jî berî destpêkirina sazkirina enerjiya bayê werin misogerkirin. Ev gava krîtîk dê bibe alîkar ku were destnîşankirin ka proje ji hêla darayî ve maqûl e û profîlek rîskê ya baş heye. Axir, armanc ew e ku projeyên bayê yên di asta bazirganî de ji bo dehsalên pêş de elektronan bigihînin torê. Piştrastkirina ku avaker Û proje ji hêla darayî ve saxlem in dê serkeftina nifşek an jî zêdetir misoger bike.
Dema weşandinê: 16ê Hezîrana 2021an